Instituisaun Diferente Serbisu Ba Asuntu Hanesan: Entre DNPKK, DHPKS no Departementu Polisiamentu Komunitaria

Instituisaun Diferente Serbisu Ba Asuntu Hanesan: Entre DNPKK, DHPKS no  Departementu Polisiamentu Komunitaria post thumbnail image

 

Manu Bombu: Simbolu Dame nian


Fundasaun Mahein, 26 Abril 2013

Komunikadu Imprenza

Liu husi Mahein Nia Lian Nú. 50 (relatoriu kompletu versaun Tetun. pdf) (English Version) análiza kona-bá instituisaun sira ho naran ne’ebé diferente maibe halo serbisu ne’ebé hanesan ba asuntu prevensaun konflitu komunitaria, iha ministériu ne’ebé diferente. Relasiona ho krize 2006 ne’ebé momentu ne’ebá halo dez-integrasaun sosial iha Timor-Leste, Governu ho esforsu makáas hodi estabelese departamentu foun sira atu lori fila situasaun ba paz no hakmatek. Ministériu boot rua maka estabelese departamentu foun maka Ministériu Defeza no Siguransa – MDS ne’ebé ezekuta husi Sekretaria Estadu Siguransa – SES hari’i Dirasaun Nasional Prevensaun Konflitu Komunitaria – DNPKK no Ministériu Solidariedade Sosial funda Departamentu Hari’i Paz no Koezaun Sosial – DHPKS, iha Dirasaun Nasional Asistensia no Koezaun Sosial.

Estabelesementu DNPKK iha SES FM konsidera hanesan polítika sobre pozisaun entre DNPKK ho Polisiamentu Komunitaria ba prevensaun konflitu nu’udar kriasaun politika ne’ebé hatodan deit funsionamentu makina Estadu nian. SES prezisa hadi’a jestaun ne’ebé efisiente no efikasia atu labele hamosu duplikasaun serbisu entre DNPKK no Polisiamentu Komunitaria. Durante ne’e DNPKK ho Polisiamentu Komunitaria ida-idak avansa nia serbisu ba prevensaun konflitu nian maske dirasaun no departamentu rua ne’e rasik tutela iha gabinete SES.

Kazu hanesan dirasaun no departamentu diferente iha ministériu diferente maibe halo serbisu hanesan ba prevensaun konflitu, partikularmente DNPKK no DHPKS iha SES no MSS. Asuntu prevensaun konflitu hanesan kompetisaun ida entre DNPKK ho DHPKS no halo konfuzaun entre responsavel instituisaun sira ne’ebé iha ministériu diferente. Ida ne’e halo konfuzaun ba alokasaun orsamentu ba instituisaun ne’ebé maka bele investe, tantu iha nivel institusional no rekursu umanu. FM konfundi instituisaun sira ne’e halo kompetisaun ka kompleta malu? Ida ne’e nu’udar konsekuiensia birokrasia ne’ebé bokur no komplikadu iha governasaun ida nian.

Reklama tiha iha husi responsavel instituisaun rua ne’e nian, DNPKK maske nia mandatu no serbisu ne’ebé boot maibe alokasaun orsamentu ki’ik tebes husi dirasaun sira seluk iha gabineti SES nian no halo duvida deit iha públiku kona-bá serbisu DNPKK. Tanba DNPKK laiha orsamentu atu dezemina informasaun ba públiku kona-bá saida maka DNPKK halo, pratikamente serbisu prevensaun konflitu nian. Kazu hanesa DHPKS laiha alokasaun orsamentu iha rubrika Orsamentu Jeral Estadu kada tinan no durante ne’e apoiu orsamentu husi doador sira hanesan Programa Nasoens Unidas ba Dezenvolvimentu – PNUD. Sai pergunta boot, doador sira hapara ninia apoiu instituisuan sira ne’e funsiona ka lae?

Konsekuensia husi dirasaun no departamentu diferensia ne’ebé halo serbisu hanesan ba asuntu prevensaun konflitu maka implika ba iha nivel koordenasaun no monitorizasaun, konfuzaun ba governu atu aloka orsamentu no susar ba Parlamentu Nasional atu halo fiskalizasaun. Impaktu ba ajensia internasional no parseiru dezenvolvimentu sira atu fo fundu inklui mos halo konfuzaun ba NGO nasional no lokal sira atu halo parseiru serbisu. Sorin seluk maka serbisu prevensaun konflitu sai objetu ba kompetisaun entre instituisaun estadu, laiha konsentrasaun serbisu ne’ebé ho profesional halo paz iha komunidade sai namlele.

FM nia Rekomendasaun

Fundasaun Mahein rekomenda ba governu presiza hadi’a jestaun institusional no unifika serbisu Rede Prevensaun Konflitu iha instituisaun estadu ida hodi garante efisensia no efikasia serbisu prevensaun konflitu  iha nivel administrasaun públika  nian nomos orsamentu. Ho ida ne’e governu presiza tau konsiderasaun ba buat hirak tuir mai ne’e;

1. Rekomenda ba governu presiza hadi’a koordenasaun interminitérial no hatúr iha rede prevensaun konflitu.

2. Rekomenda ba  Konsellu Ministru atu review fila fali Lei Organiku Ministériu no instituisaun ida-idak nian ne’ebé preve serbisu hanesan iha Ministériu ka instituisaun diferente.

3. Rekomenda ba  Sekretariu Estadu Fortalesementu Institusional hodi fortalese instituisaun estadu nian tuir ambitu serbisu iha nivel politika no tekniku nian. Hodi hadi’a serbisu administrasaun públiku nian no boa-governasaun.

4. Rekomenda ba SES apoiu politika no orsamentu liu-liu inisiativa Komandu Distrital hanesan Distritu Bobonaro no Aileu ne’ebé establese Konsellu Polisiamentu Komunitaria – KPK no Distritu Likisa hari’i Siguransa Voluntaria ne’ebé involve autoridade lokal, juventude feto-mane, lia na’in, Grupu Arte Marsial no seluk tan.

Atu hatene klean liu kona-ba asuntu ne’e bele kontaktu:

Nélson Belo

Diretur Fundasaun Mahein

Website : www.fundasaunmahein.org

Email: nelson@fundasaunmahein.org

Tlp +670 7737 4222

6 thoughts on “Instituisaun Diferente Serbisu Ba Asuntu Hanesan: Entre DNPKK, DHPKS no Departementu Polisiamentu Komunitaria”

Leave a Reply

Your email address will not be published.

Related Post