Loron 27 Agustu 2021
Iha tinan 2012 Asembleia Jeral Nasoens Unidas nian liu husi Rezolusaun 66/290 de 10 Setembru 2012 marka pasu signifikativu ida hodi aplika segurana umanu (human security). Iha ne’ebe Asembleia Jeral ONU konkorda ho konsensus katak seguransa umanu maka aproximasaun ida atu ajuda Estadu membru sira identifika no infrenta dezafiu sira ne’ebé sosiedade hasoru relasiona ho sira nia sobrevivensia, moris loron-loron no dignidade nia povu sira. Nosaun husi seguransa umanu – konsentra iha ema nia moris, direitu, liberdade no dignidade, livre husi ki’ak, livre husi tauk no opurtunidade hanesan goja nia direitu sira. Katak seguransa umanu konsentra iha ema (umanu), komprensivu, kontestu espesifiku no resposta sira orienta ba prevensaun hodi haforsa protesaun no empoderamentu ba ema no komunidade hotu. Portantu seguransa umanu rekuiñese interligasaun entre paz, dezenvolvimentu no direitus umanus, no konsiderasaun hanesan ba direitu sivil, polítika, ekonomia, sosial no kultural.
Timor-Leste hanesan hanesan Estadu membru no hola parte iha rezolusaun sita iha leten ne’e. Atu hatan ba dezafiu no kompleksidade sira ne’e, la’os institusaun ida nian maibe integradu no husi institusaun oin-oin, inklui Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL). Nune’e, relatóriu ida ne’e konsentra deit ba papel PNTL nian ligadu ho seguransa umanu, dezafiu no lisaun sira husi pandemia Covid-19. Liu-liu haree husi pratika polisiamentu sira ne’ebé durante PNTL fornese ba sidadaun sira tuir filozofia no estratéjia polisiamentu PNTL nian.
Tamba ne’e atu hetan no hatene kle’an liu kona-bá asuntu sira ne’ebé temi liu daudauk ne’e, haree no hanehan iha link kraik ne’e:
João Almeida
Director
Email: almeidamahein@gmail.com
Telemovel: (+670) 7756 1184
Website: www.fundasaunmahein.org