Kordenador Arkivu Fundasaun Mahein (FM), Moises Vicente Lopez
Timor-Telkom (TT) nudar kompania ida husi nasaun Portugal ne’ebe durante ne’e fornese telekomunikasaun ba estadu no povu Timor-Leste. Durante TT ninia ezistensia iha Timor-Leste sempre hamosu espresaun pro no kontra konaba fornesementu rede komunikasaun. Espresaun hanesan, gosta, triste, nervozu, satiadu no seluk-seluk tan tanba rede komunikasaun ne’ebe TT oferese dala barak la efisiente no efikas ba kliente sira. Asuntu fornesementu rede komunikasaun husi TT ne’e mos sai kestaun importante ida ba Fundasaun Mahein (FM), liu-liu liga ba eleisaun jeral 2012.
Tanba tuir FM katak rede komunikasaun ne’e importante tebes atu ajuda Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) nia servisu durante periodu eleisaun Prezidensial no Parlamentar. Signifika katak rede telekomunikasaun husi TT ne’ebe fornese ba povu iha teriotoriu Timor-Leste seidauk bele kobre ba area remotas ne’ebe sai mos nudar fatin ba sentru votasaun ba festa demokrasia iha nasaun foun ida ne’e.
Wainhira rede TT la kobre iha sentru votasaun iha area remotas maka iha biban boot hodi kontribui ba instabilidade durante prosesu eleisaun jeral ne’e. Tanba saida mak FM konsidera bele hamosu instabilidade? Razaun simples deit, katak kuandu iha konflitus ka perturbasaun iha fatin votasaun iha area remotas otomatikamente labele halo kontaktu ba PNTL iha Distritu ka Nasional atu bele tulun ba PNTL sira ne’ebe fo siguransa sentru votasaun hodi atua lalais problema ka konflitus ne’ebe mosu.
Razaun seluk mos PNTL sira mos labele komunika ba malu husi sentru votasaun ida ba sentru votasaun seluk wainhira sira atu update situasaun siguransa ba malu.
buy red viagra online https://pavg.net/wp-content/languages/en/red-viagra.html no prescription
Nomos karik komunika ba malu atu fornese ajudasaun wanhira mosu konflitus iha fatin votasaun. Seluk mos karik bele afeita servisu brigadista sira iha sentru votasaun atu komunika ba STAE iha distritu no nasional wainhira bulletin de votus la to’o ka balun la favoravel atu uza hodi vota. Tanba ne’e mak FM konsidera katak rede komunikasaun TT ne’ebe la stavel ne’e bele suporta ba kria konflitus no instabilidade durante prosesu eleisaun jeral ne’e.
buy fildena xxx online https://pavg.net/wp-content/languages/en/fildena-xxx.html no prescription
Fundasaun Mahein hakarak koko foti ezemplu ida bazeia ba monitorizaun ba fatin sira iha 2011 liu ba ne’ebe identifika fatin lubuk ida mak susar asesu ba rede telekomunikasaun mak hanesan tuir mai ne’e; Hanesan postu ida area fonteira ninian Sub distritu Maliana, postu UPF Tunubibi no postu ida iha suku Saburai inklui postu UPF Kalohan susar atu komunika ba malu wainhira persiza husu apoiu ka update informasaun ba malu.
Kabe ba politika governu, liu-liu Sekretariu Estadu Siguransa (SES) ne’ebe halo ona planu atu kria rede ka radio integradu ida hodi bele garantia servisu operasional PNTL durante periodu eleisaun jeral 2012. Politika ida ne’e, FM louva no apresia tebes. Maibe, mosu perguntas katak karik politika ne’e bele la’o mamar (susesu)?
buy free viagra online https://pavg.net/wp-content/languages/en/free-viagra.html no prescription
Tanba durante ne’e mos PNTL rasik seidauk iha antena radio ne’ebe sufisiente iha teriotoriu Timor-Leste tomak. Nune’e mos, tanba saida mak governu foin iha planu wainhira loron eleisaun prezidensial no parlamentar besik ona? Perguntas ida ne’e sai nudar refrensia ida katak dala ruma problema telekomunikasaun ne’e sei la fo vantejen diak ba servisu PNTL ne’ebe efetivu iha prosesu festa demokrasia tinan ida ne’e.
FM konkorda tebes planu operasional entre STAE ho PNTL ne’ebe deside sei fo osan pulsa $. 50.00 kada fulan ba kada membru PNTL durante periodu eleisaun jeral hodi bele komunika ba malu wainhira persiza. Maibe, kestaun mak ne’e, oinsa bele uza fasilidade (osan $. 50.00) ne’e ho diak sekuandu rede TT la estavel. Tanba durante ne’e dala barak komandu ka membru PNTL iha Sub Distritu, Distritu no Nasional halo kontaktu malu liu husi telemovel ne’ebe uza rede husi Timor Telkom. Bazeia ba hanoin hirak ne’e, FM senti preoukupa tebes tanba bele fo impaktu ba servisu PNTL atu halo servisu ho diak.
Antes FM atu haninin hanoin simples ida ne’e hakarak mos foti kestaun ida katak kompania TT durante ne’e halo monopolia maka’as no halo esplorasaun boot ba estadu no povu Timor-Leste tomak. Tanba, folin pulsa karun maibe la fornese rede komunikasaun ne’ebe diak ba estadu no povu. Ida seluk mak durante ne’e TT uza properiadade estadu nian no seidauk halo infrasturutra ida ne’ebe diak atu entregra ba governu karik tempu kontratu remata.
No, Ikus liu, FM hakarak sujere ba governu atu bele halo diskusaun ho lider TT hodi aumenta volume rede ba area remostas atu nune’e bele ajuda servisu PNTL durante eleisaun jeral ne’e. Tanba iha Timor-Leste kualker eleisaun sempre mosu tensaun konflitus ne’ebe aas no bele hamosu instabilidade, ho ida ne’e persiza meus komunikasaun ne’ebe sufisiente no adekuadu atu nune’e bele suporta ba servisu instituisaun PNTL nian. (MVL).
Hau mos apresia tebes ho preukupasaun FM nian, nebe hato’o husi Koordenador Activu Sr. Moises Vicente Lopes kona ba fornesementu rede komunikasaun nebe menus tebes husi kompania TT (Timor Telecom) ba iha rai laran.
Maibe koalia kona ba fornesementu rede komunikasaun nebe menus husi TT nebe mak fo impaktu bo’ot ba iha servicu PNTL ho STAE nian liu liu iha prosesu festa Demokrasia agora mai (Eleisaun Jeral) ne’e.
Tuir hau nia hanoin ladun justu karik ita lori rajaun ida ne’e para TT bele aumenta tan ninia frekuensia rede, maibe husi hau nia analiza kona ba FM nia objectivu ne’e karik buka para atu hapara TT nia servicu iha ita nia rai karik? karik FM ho intensaun hanesan ida hau mensiona ona iha leten ne’e entaun hau bele hateten katak diak liu hare kestaun seluk nebe importante liu ida ne’e para ita bele hanoin lisuk.
Koalia kona ba rede komunikasaun TT nian, ne’e laiha relasaun ho servicu PNTL ho STAE nian. Tamba lolos ne.e ida ne’e problema Governo nian atu resolve laos tau todan fali ba kompania TT, tamba se lolos ne’e hanesan PNTL ho STAE ne labele uza Telemovel para atu fo imformasaun ba malu. Klaru que TT mos media komunikasaun, maibe PNTL ho STAE laos tenke uza los TT para halo komunikasaun ba malu lae, lolos ne’e PNTL ho STAE ne’e tenki iha radio integradu ida hodi bele garantia servisu operasional PNTL ho STAE nian durante periodu Eleisaun Jeral, ida ne’e responsabilidade Governo nian liu husi Sekretario Estadu e Siguranca nia kompetente.
FM koalia kona ba TT halo monopolia maka’as no halo esplorasaun boot ba estadu no povu Timor-Leste tomak. Kuandu ita hanoin ho positivu ita labele tau todan ba TT tamba sala ne’e husi kedas Governu, oinsa ita keisa fali TT ba iha Governo se Governo mak asina kontratu ho kompania TT para tama mai Timor Leste iha momentu neba.
Ida ne’e ero Governo nian kompania TT so para fasilita karik mumentu neba Governo la hatan ka la asina kontratu ho kompania TT hau senti dala ruma agora mos TT la ijiste iha ita nia rai ida.
Koalia kona ba monopolia maka’as no halo esplorasaun boot ida ne’e ita rasik hanoin ho ulun malirin la bele uza emosional katak :
1. kompania TT mak sala ?
2. Ita nebe sai kliente ou konsumedores mak sala ?
3. Governo mak sala ?
Karik FM bele responde tok pergustas hirak iha leten no fo mos isplikasaun ho lia fuan nebe apropriadu atu hau bele kompriende.
Obrigado e Susesu ba Fundasaun Mahein (FM)
Tiago
16 Februari 2012
Obrigdu wain tebes ba belun Tiago ninia komentariu, kritika no sujestaun ba provakasaun ne’ebe Fundasaun Mahein (FM) publika iha blogs tanba ho diskusaun hirak ne’e mak bele halo mudansa ba dezenvolvimentu iha Timor-Leste. FM la’os atu fo resposta ba ita nia preoukupsaun maibe atu apresia deit ba ita nia komentariu ne’ebe iha, tanba tuir FM katak diferensia idea no hanoin ne’e la’os kestaun ida maibe tuir FM katak presiza iha diskusaun hanesan ne’e bebeik atu nune’e bele hamosu idea hodi nune’e timor oan hotu bele fo hanoin ba problema ne’ebe FM mensiona.